UTRECHT – Een foodwinkel openen in coronatijd, je moet het maar durven. Toch doen ondernemers Mart en Daan het. Wat begon als een pakket om voedsel direct aan de consument te leveren, is uitgemond in een pop-up store met een breed aanbod aan lokale, Utrechtse producten, een broodjeszaak to-go en nog veel meer. “We hebben het in een week uit de grond gestampt en we zijn gewoon gaan draaien. Het gaat boven verwachting goed.” Op vrijdag 5 februari gaat de winkel Locals Utrecht open op de Vismarkt in Utrecht.
Hoe het begon
Locals Utrecht begon uit noodzaak om voedsel te redden dat niet meer aan de horeca geleverd kon worden. Leveranciers konden hun producten niet meer kwijt aan de horeca, dus sloegen verschillende initiatiefnemers de handen ineen om een voedselpakket op poten te zetten. Ondernemers Mart en Daan besloten om met die producten een lokale supermarkt te beginnen in de Utrechtse binnenstad: “We zijn ooit met vier initiatiefnemers begonnen aan het begin van de COVID-periode. We zagen dat producenten met een overschot zaten omdat de horeca sloot. Toen hebben we in mum van tijd een pakket opgesteld met hun restproducten om dat te verkopen direct aan de consument. (…) Bij de pakketten stonden we open om alles aan te pakken wat er was. We waren creatief genoeg om er een mooi pakket van te maken. Daar hebben we echt veel voedsel gered.”, zegt Mart. De pakketten worden nog steeds elke maand per thema verkocht.
Er kwam een man naar ons toe: ‘Mijn pand in het centrum van Utrecht staat vrij zouden jullie het leuk vinden die producten te verkopen in de stad?’ Nou, zo gezegd zo gedaan.
Sandwiches en meer
De pakketten liepen zo goed dat Mart en Daan daar boven op een pop-up store openden: “Vier weken geleden kwam een man naar ons toe, in overleg met iemand anders van Locals: ‘Het is gaaf wat jullie doen met Locals, mijn pand in het centrum van Utrecht staat vrij zouden jullie het leuk vinden die producten te verkopen in de stad?’ Nou, zo gezegd zo gedaan.” zegt Mart. En zo was de winkel geboren. Daan vult aan: “We hebben de pop-up in een week uit de grond gestampt en we zijn gewoon gaan draaien. Het gaat boven verwachting goed. (…) Ondanks de lockdown lopen er nu niet veel mensen langs onze winkel, maar het bleek al snel dat mensen speciaal hier voor de winkel kwamen.” Inmiddels zijn de mannen de pop-up store ook al ontgroeid en hebben ze de winkel uitgebreid met to-go sandwiches en nog veel meer. Mart: “In de winkel leggen we de nadruk op wat je met de lokale producten kan.” Daan vult aan: “Het broeit echt van ideeën.”
Louter lokaal
Alle producten die bij Locals Utrecht worden verkocht, hebben een binding met Utrecht en omgeving. Zo wordt de ‘Utregse’ Twisted jam gemaakt van fruit dat te ‘lelijk’ is om te verkopen. Het begrip lokaal wordt door de twee ondernemers ruim geïnterpreteerd. “Met deze winkel hebben we het principe van lokaal een beetje omgebogen namelijk om de wijnen. Een kleine biologische wijnleverancier had al ingekocht voor de horeca, kwam met een overschot te zitten. Daarvan dachten we: Dat valt ook wel onder onze principes en kunnen we verkopen aan de consument tijdens de feestdagen. Voedzaam is het niet maar we hebben flink wat flessen wijn gered.” zegt Mart. Daan: “Ze had het misschien wel ergens anders af kunnen zetten maar ik denk dat dit een mooie kans was om haar te kunnen helpen. Het zijn allemaal lokale producten. Kijk naar de wijn, er zijn gewoon weinig wijnboeren in Nederland. Laat staan Utrecht. Maar bijvoorbeeld de Notenfabriek, die noten komen niet uit Nederland, dus je moet kijken hoe ver je wil gaan. Het liefste heb je een notenboom naast de deur staan, maar je moet ook wel realistisch zijn.”
Mensen waarderen het lokale meer en zijn bereid een dubbeltje extra willen bijleggen als het lokaal is. Met Covid is het alleen wat sneller gegaan.
Corona katalyseert lokaal bewustzijn consument
De twee ondernemers merken dat Corona bij veel consumenten een nieuw bewustzijn omtrent lokaal voedsel heeft aangewakkerd. “De insteek was één of twee weken, maar op een gegeven moment vonden consumenten het zo leuk dat we pakketten direct vanaf de boeren naar de consument leverden, dat we door zijn gegaan. Zo is het hele idee van bewustzijn rondom lokaal voedsel ontstaan. Daar hadden we allemaal ons ideaal bij en door Corona is dat positief veranderd. Mensen werden veel bewuster en keken wat er in de buurt was.” zegt Mart. Met Corona als katalysator zien Daan en Mart dat de consument ook bereid is meer te betalen: “Mensen waarderen het lokale meer en zijn bereid een dubbeltje extra willen bijleggen als het lokaal is. De kwaliteit die hier wordt geleverd is ook echt goed. Nu met Covid is het alleen wat sneller gegaan. En we hebben meer transparantie. Dat het vlees van Buitengewone varkens is gemaakt, daarvan weten we dat het op een hele mooie en nette manier gebeurt. Hetzelfde geldt voor alle andere producten. Dat is ook een belangrijk”, zegt Mart. Daan: “Weet wat je eet. Dat is belangrijk.” En dat de consument het waardeert, blijkt wel uit de vaste klantenkring die Locals Utrecht in zo’n korte tijd heeft opgebouwd. “Mensen komen echt terug voor vers brood op dinsdag en donderdag. Ook komen ze terug voor kaas en de andere versproducten.”
“Nu kiezen we bewust voor producenten die goed nadenken over hoe ze met hun voedselketen omgaan. Als je daarvoor kiest zal die economie steeds meer gestimuleerd worden.”
No waste economy
Naast het lokale aspect van hun producten zijn ook het verwaarden van reststromen en voorkomen van afval belangrijk voor de ondernemers. “Het belangrijkste is dat de producenten met wie we werken goed nadenken wat er met hun afval gebeurt. Dus we hebben brood van Nano. Zij maken biertjes, van de restproducten van die biertjes maken zij hun brood en maken ze ook onze bierchutney en onze stroop. Roze bunker is een ander voorbeeld. Dat is limonade waar ze met elke fles een milieuprobleem tackelen. Citroenen van een limoncellomaker bijvoorbeeld.”, zegt Mart. Met de verkoop van dat soort producten willen de mannen de lokale economie stimuleren en producenten belonen voor het nadenken over hun hele productieketen. “De pakketten waren er echt om direct producten te redden. Nu kiezen we bewust voor producenten die goed nadenken over hoe ze met hun voedselketen omgaan. Als je daarvoor kiest zal die economie steeds meer gestimuleerd worden.” Om die lokale economie te ontwikkelen moeten kleine producenten gestimuleerd worden. Mart vervolgt: “Het zijn kleine producenten. Als dat zij hier verkocht worden, is dat heel waardevol voor ze. Ze kunnen groeien en daar ook voor beloond worden.” Mart doet een oproep aan alle leveranciers: “Mocht er een probleem zijn, dan mogen mensen Locals altijd benaderen om het te distribueren. Of dat nou via het pakket is of via de winkel. Het is alleen maar leuk.”
“Heb je wat over, dan zijn wij een mooie plek om het kwijt te kunnen. Ik denk dat we nooit aan een vast assortiment zitten. Het is gebonden aan het seizoen.”
Sterk netwerk
Locals Utrecht is naast een etalage voor lokale producten inmiddels ook uitgegroeid tot een sterk netwerk tussen leveranciers binnen de regio. Daan: “Het was ook heel leuk dat alle leveranciers met elkaar in contact zijn gekomen. Ze kenden elkaar wel al van naam maar hadden er geen gezicht bij. Dat was een hele leuke bijverdienste.” Leveranciers zijn altijd welkom: “Heb je wat over dan zijn wij een mooie plek om het kwijt te kunnen. Ik denk dat we nooit aan een vast assortiment zitten. Het is gebonden aan het seizoen.”
Tekst en beeld: Berend Kluijfhout