De consument is niet alleen zelf in staat om duurzamer en gezonder te eten, dat blijkt uit een nieuwe studie die het PBL (Planbureau voor de Leefomgeving) heeft uitgevoerd. Het adviesorgaan adviseert om onder andere influencers in te zetten om consumenten te verleiden duurzame voedselkeuzes te maken. We vroegen twee sustainable influencers om hun mening.
Doorbreek sociaal-culturele routines
Het veranderen van consumentengedrag is ontzettend moeilijk. Volgens het onderzoek zit eetgedrag zit vast in vaste routines; Zogenaamde ‘rituelen’. Die rituelen liggen verankerd binnen bepaalde normen en waarden. Volgens Impact ondernemer & Influencer Juliette Schraauwers is dat juist waarom influencers een goede manier zijn om de consument te bereiken: “Ik denk dat influencers een hele grote rol spelen bij het inspireren van de consument. Mensen volgen graag mensen omdat ze geloven in dezelfde normen en waarden en zich op dat gebied willen ontwikkelen. Als influencer is het mijn doel te inspireren, informeren en activeren door volgers in te laten zien dat het wél kan en dat een duurzamer leven voor iedereen toegankelijk is” zegt ze.
Doordat influencers inspelen op die normen en waarden kunnen zij die beïnvloeden en zijn ze daarmee in staat hun volgers op positieve manier hun gedrag te laten veranderen.
Sustainable influencer Marije Douma is het daarmee eens en zegt dat vooral het bieden van concrete voorbeelden belangrijk is om consumenten duurzamer te laten eten: “kennis is één ding maar dat is niet voor iedereen genoeg. Het is voor mensen veel beter om te zien hoe iemand anders duurzaamheid toepast. Als je het iemand anders ziet doen, wordt het een optie om ook zelf toe te passen. (…) Ik heb wel eens een onderzoekje onder mijn volgers gedaan en dan geven ze aan dat ze juist de kleine tips ze heel erg aanspreekt.” Het PBL geeft als voorbeeld dat influencers ingezet kunnen worden om de voedselvaardigheden van de consument te vergroten en op die manier gezonder te laten koken.
Daarbij hoef je volgens Douma niet duizenden volgers te hebben, maar is iedereen influencer en heeft dus iedereen de kracht om mensen duurzamer te laten consumeren: “Ik ben geïnspireerd geraakt door het boek Connected. Je beïnvloedt je vrienden, maar ook de vrienden van je vrienden en de vrienden van je vrienden van je vrienden. Het is wetenschappelijk bepaald dat gedrag besmettelijk is.”
“Ik werk me helemaal uit de naad om via mijn bedrijven en vanuit mijn influence kanalen duurzame verandering op gang te krijgen, maar als er een overheid is die vervolgens door middel van EU subsidies varkensvlees campagnes gaat lanceren voor miljoenen euro’s, denk ik: Waar zijn we mee bezig?”
Authenticiteit
Authenticiteit is daarbij ontzettend belangrijk, zegt Schraauwers: “Ik denk dat influencers alleen een verantwoordelijkheid dragen als ze het ook zelf leven. (…) Een influencer die een veganistische lifestyle promoot, kan niet als slager werken. Practice what you preach, anders komt het niet authentiek over en zullen ‘consumenten’ het niet aannemen als waarheid. Ook Douma is het daarmee eens: “Als de overheid gaat inzetten op influencers, is het belangrijk dat het intrinsiek gemotiveerd is en dat het oprecht overkomt.”
Daar ligt volgens Schraauwers de discrapantie bij de overheid: “Ik werk me helemaal uit de naad om via mijn bedrijven en vanuit mijn influence kanalen duurzame verandering op gang te krijgen. Maar als er een overheid is die vervolgens door middel van EU subsidies varkensvlees campagnes gaat lanceren voor miljoenen euro’s, denk ik: Waar zijn we mee bezig?” Douma is het daarmee eens: “Dat vind ik onbegrijpelijk. De lobbypraktijken hebben blijkbaar nog zoveel invloed. Er is een eenduidig duurzaam beleid nodig vanuit de overheid, maar dat is lastig het zijn natuurlijk ook verschillende partijen.”
Verantwoordelijkheid van verduurzaming
In eerdere onderzoeken van het PBL is vooral gefocust op verduurzamingsprocessen van de productie van voedsel. Daarmee is in feite de verantwoordelijkheid van verduurzaming bij het bedrijfsleven neergelegd. In dit onderzoek is juist gefocust op verduurzaming vanuit de consument, waarmee de verantwoordelijkheid van verduurzaming ook bij de consument wordt gelegd. Schraauwers denk dat influencers daar ook een verantwoordelijkheid in dragen: “Mensen dragen altijd de verantwoordelijkheid om goed met de aarde om te gaan. Influencers hebben daarin een enorm bereik om mensen daarmee te inspireren.” (…) “Iedereen die een groot bereik heeft, heeft de verantwoordelijkheid die te nemen. Dat is namelijk waar je een community voor gebouwd hebt: Je verhaal delen met de wereld.”
Toch is volgens haar de overheid uiteindelijk verantwoordelijk: “Consumenten kunnen op individueel niveau veranderen, en dit heeft zeker een impact, maar de overheid heeft te veel macht en daarmee de grootste impact. Dus een heel groot deel van de vleesindustrie afstoten en de landbouw helemaal herzien, om een voorbeeld te zijn voor de rest van de wereld van; kijk zo kan het ook. Daarmee bedoel ik dat er een gezamenlijke visie moet komen op topniveau die er naar streven Nederland te regenereren/herstellen.”
De verschillende soorten beleid maken het volgens Schraauwers ook niet makkelijk voor de consumenten: “Ik denk dat het veel duidelijker kan. Kies een duidelijke strategie waar wij als land naartoe leven. Wees als land een influencer. Er zit zo veel potentie om Nederland als voorbeeld te laten zijn als het gaat om duurzaamheid in de voedingsindustrie. De overheid ligt met zichzelf overhoop. Douma: “Het moet van alle kanten, de consument, de overheid en het bedrijfsleven.” Dat is ook de conclusie van het PBL, zij pleiten voor “Een collectieve, gecoördineerde en gelijktijdige inzet van instrumenten door overheden, bedrijven, maatschappelijke organisaties, influencers en consumenten.” De overheid moet als totaal een balans proberen te vinden in de transitiefase naar een circulaire samenleving.
Het artikel van PBL lees je hier!
Geschreven door: Berend Kluijfhout